Wat is beter: een 12 of een 14 fret gitaar?
Kort samengevat is het belangrijkste verschil dat de hals wat verder uitsteekt.
Dat lijkt een klein verschil, maar het zorgt ervoor dat een gitaar heel anders klinkt én voelt. Een 12-fret gitaar is niet beter dan een 14-fret of andersom. Ze zijn vooral heel anders.
Bespeelbaarheid
Pak een 12-fret gitaar op en je voelt het meteen: dit is anders. Kleiner, compacter, lichter en altijd uitnodigend. Sommige spelers vallen als een blok voor de vriendelijke overzichtelijkheid en hoeven niet meer zo te ‘rekken’ tijdens het spelen. Heb je een wat kleiner postuur? Probeer dan zeker eens een 12-fretter. Zet je de eerste stappen van een klassieke, Spaanse nylongitaar naar een western gitaar met stalen snaren? Op een 12-fret gitaar zou die overstap zomaar iets makkelijker kunnen zijn.
Andere gitaristen vinden 12-fret gitaren juist weer té compact en voor hen kan zo’n hals een beetje pietepeuterig aanvoelen. Vooral spelers die al wat meters gemaakt hebben op een elektrische gitaar en ook vaak wat hoger op de hals spelen, voelen zich er niet meteen op thuis, omdat hun eigen elleboog ineens in de weg lijkt te zitten of de hals houdt middenin een solo ineens op.
Toon
Toch kan het de moeite waard zijn om even te wennen aan 12-fret gitaar, want dat wordt beloond met een bijzondere toon. Doordat de hals minder uitsteekt, schuift de positie van de brug naar achteren; meer naar het midden van de achterste ronding van de klankkast. Bij veel 12-fret gitaren komt de brug précies in het midden terecht, maar dat is niet altijd zo, want er zijn subtiele verschillen per bouwer.
Veel gitaarbouwers, zoals Jean L’Arrivee, noemen dat midden van de klankkast als de ‘sweetspot’ van de brug, omdat het ervoor zorgt dat de trilling van de snaren het bovenblad iets harder laat werken. Als gitarist krijg je zo meer lage tonen en een ‘ronder’ geluid. Je levert vaak wel wat directheid en attack in, maar juist in combinatie met een wat kleinere klankkast, kan zo juist een uniek gitaargeluid ontstaan. Dat ondervonden ook Fellows Maarten en Niek toen ze een Martin 12 én 14 fret dreadnought uitprobeerden.
Veel mogelijkheden
Verschillende bouwers geven een eigen draai aan de 12-fret. Soms steekt de hals niet alleen wat minder uit de klankkast, maar wordt die korter gemaakt (short scale). Andere bouwers kiezen voor een wat verlengde of juist diepere klankkast. Het ‘schuiven’ met de verhoudingen tussen de hals en de klankkast biedt gitaarbouwers extra mogelijkheden om alles uit het hout te halen en geeft gitaristen meer te kiezen.
Wij zijn erg gecharmeerd van 12-fret gitaren en in onze winkel in Dedemsvaart hebben we er altijd enkele op voorraad. Kom dus gerust eens langs in onze magische gitaarwinkel in Dedemsvaart als je er eentje wil uitproberen. We zijn weer open!